پرواز بالون در معده
در مطلب حاضر به تکنولوژی gastric balloon یا همان بالون معده میپردازیم. قبل از هر چیز باید بدانیم این متد، یکی از روشهای درمان چاقی میباشد.
گردآوری و ترجمه: تیم ترجمه سرمه دان
مدت زمان مطالعه: 15 دقیقه
بدون شک همه ما تا کنون با مطالبی مواجه شدهایم که محتوای آن شامل موضوعات و هشدارهایی از قبیل افراد چاق بیشتر در معرض بیماریهای مانند افزایش چربی خون، دیابت، نارسایی دستگاههای داخلی بدن، سکتههای قلبی و بیماریهای کرونر قلب، سکتههای مغزی و ایسکمی قلبی میباشند. این در حالیست که بهتر است بدانیم در افراد چاق چند نوع سرطان شایعتر از سایر افراد است، از جمله سرطان روده بزرگ یا همان کولون، سرطان پستان، سرطان رحم در زنان چاق و سرطان پروستات در مردان چاق نسبت به افراد عادی بیشتر مشاهده میشود.
همچنین بیماریهای کبدی در این بیماران بیشترگزارش شده و بایستی گفت 70 درصد از افراد چاق از کبد چرب رنج میبرند که همانند یک بمب قابل انفجاری در بدن افراد چاق تلقی شده و به سبب اینکه این بیماری بدون علامت و نشانه میباشد بسیار خطرناک تلقی شده و احتمال این خطر وجود دارد که 3 درصد این افراد در آینده زندگی خود دچار سیروز کبد شوند.
در این روش یک کیسه سیلیکونی و نرم (به اصطلاح بالون معده)، از راه دهان وارد معده میشود و با تزریق ماده نرمال سالین یا هوا به داخل آن، متورم و متسع میگردد. به زبان سادهتر، بالون در واقع حجمی از معده را اشغال نموده و مانع پرخوری فرد چاق و در نتیجه کاهش وزن وی میشود. این در حالیست که پس از گذشت 6 ماه از این فرآیند که فرد به رفتار غذایی مناسب خود عادت کرد، بالون مذکور به روش آندوسکوپی از معده فرد خارج میشود.
چه افرادی برای این نوع درمان چاقی، مناسبترند؟
- افراد بسیار چاق که دچار عوارض چاقی مانند تنگینفس حین خواب، دیابت و یا افزایش فشار خون گردیدهاند.
- بیمارانی که BMI بدن آنها، بین 30 الی 35 بوده و جراحی را قبول نمیکنند.
- افراد چاقی که مناسب انجام عمل جراحی معده و روده نیستند.
- افراد چاقی که فوقالعاده اضافه وزن دارند و بایستی قبل از انجام عمل، با کارگذاری بالون، خطرات بیهوشی و عمل را در آنها کم کرد(به عبارت دیگر افراد دارای BMI بالاتر از 50)
چه بیمارانی نباید تحت عمل بالنگذاری در معده قرار بگیرند؟
- بیمارانی که به الکل یا دارو اعتیاد دارند.
- بیمارانی که زخم معده یا اثنیعشر و یا بیماری التهابی روده دارند.
- بیمارانی که مدت زمان طولانی، داروی ضد انعقاد خون مصرف میکنند.
- بیمارانی که به سیروز کبدی مبتلا هستند.
- بیمارانی که دچار نارسایی مزمن کلیه هستند.
- بیمارانی که حامله میباشند.
- و در آخر بیمارانی که قبلا عمل جراحی معده شدهاند.
تنوع موجود دربالون معده
1.بالونهایی که محتوای آنها، مخلوطی از مایع و هوا میباشد (endball):
- درخصوص این نوع بالون بایستی بگوییم که این بالونها دارای قابلیت ماندگاری تا 9 ماه بوده و همچنین قابلیت پر شدن همزمان با مخلوطی از مایع و هوا را دارا هستند و به همین دلیل موجب کاهش عوارض ابتدایی شامل تهوع، استفراغ و درد میشود که در نتیجه تحمل آن برای فردچاق راحتتر خواهد بود.
2.بالونهای خاص با نام اختصاری (sptz):
- این بالون دارای دو مزیت خاص میباشد، اول اینکه با دارا بودن قابلیت ماندگاری تا یک سال دارای مزیت تنظیم آن از طریق آندوسکوپی میباشد که به پزشک معالج اجازه میدهد تا ابتدا بالون مذکور را با حجم کمتری از مایع پر نموده و در طول یکسال براساس اشتهای فرد چاق، حجم مایع داخل آن از طریق آندوسکوپی کم و زیاد نماید. از اینروست که عوارض رابتدایی شامل تهوع و درد به حداقل میرسد.
- دوم اینکه فرد بیمار میتواند در هر زمان که احساس کرد معدهاش به حجم قبلی بالون عادت کرده میتواند نسبت به افزایش حجم آن از طریق آندوسکوپی اقدام نمایند.
3.بالونهای تنظیمی به صورت پورتی:
- این نوع بالونها از هوا پر میشوند و از طریق آندوسکوپی وارد معده شده و از طریق یک پورت زیرپوستی قابلیت افزایش و کاهش حجم دارند.
- تهوع، استفراغ و درد ندارند و با توجه به ماندگاری طولانی امکان کاهش وزن بیشتری را به بیمار میدهند. همچنین پزشک معالج میتواند بر پایه تحمل و اشتهای بیمار، از روی پوست حجم بالون را کم یا زیاد نمایند.
بالون هوا و بالون مایع، چه تفاوتهایی با هم دارند؟
- در بالن هوا به دلیل سبکی، علایم اولیه شامل درد و تهوع بسیار خفیفتر است. اما از لحاظ میزان کاهش وزن چه بسا ممکن است در بالون مایع به دلیل سنگینی بیشتر بالون، احساس کاهش اشتها و در نهایت کاهش وزن بیشتر هم باشد.
چه اقداماتی لازم است تا قبل از عمل بالون گذاری در معده انجام دهیم؟
- آزمایش خون شامل نمایش گلبولهای خون، قند خون، تست انگل، سدیم و پتاسیم خون، کراتین سرم، تستهای انعقادی، آلبومین، کلسترول و تریگلیسیرید خون.
- تست قلبی شامل نوار قلب، عکس رادیوگرافیک از قفسه سینه، تستهای ریه در بیماران مبتلا به بیماری ریوی و سونوگرافی از شکم
- تستهای روانشناسی
- آندوسکوپی مری، معده و دوازدهه و بررسی میکروب H پیلوری
نحوه انجام عمل بالون گذاری در معده
بیمار را در وضعیت خوابیده به پشت قرار میدهیم. متخصص بیهوشی به بیمار داروهای آرامبخش و بیحسی موضعی تزریق نموده و قلب و ریه بیماررا با دستگاه کنترل میکند،معمولا نیاز به بیهوشی عمومی نیست.
از طریق آندوسکوپی، بالون روی هم خوابیده را داخل معده قرار میدهیم.
از طریق لوله وصل شده به بالون مقدار 400 تا 700 (متوسط 500 سیسی)، سرم نرمال سالین و 100cc ماده رنگی متیلنبلو تزریق میکنیم تا بالون متسع شود.
لوله متصل به بالون را در میآوریم تا بالون داخل معده بماند. با آندوسکوپ محل بالون را داخل معده مجددا چک میکنیم، 2 ساعت بعد بیمار با دستورهای غذایی مرخص میشود.
عوارض ناشی از عمل بالونگذاری در معده
- مشهورترین عارضه انجام این عمل عبارتست از اینکه تا چند روز باعث تهوع و استفراغ، احساس سنگینی در سر دل، گاهی باعث دردهای رودهای در شکم و پشت و گاهی ریفلاکس و نفخ میشود که همگی به راحتی قابل کنترل هستند.
- تخلیه خود به خودی بالون در 1 تا 2 درصد موارد
- پیش آمدن زخم فشاری در معده در 1 درصد موارد
- انسداد در سیستم گوارشی پس از تخلیه خود به خودی در صورتی که به موقع از طریق آندوسکوپ خارج نشود در 1 تا 2 درصد موارد
- پارگی معده در 0.05 درصد موارد
مراقبتهای بعد از عمل بالون گذاری در معده
یکی از مهمترین موارد مراقبتی عبارتست از وضعیت قرارگرفتن شما در هنگام خواب و استراحت؛ حتما به شانه چپ بخوابید و از خوابیدن در حالت طاق باز، به شانه راست و یا در حالت دمر پرهیز کنید.
سر خود را در هنگام خوابیدن به شانه چپ باید به مقدار کمی بالاتر از سطح بدن نگهدارید تا احساس راحتی بیشتری داشتهباشید.
شیوه تغذیه در بیمارانی که تحت عمل بالون قرار گرفته اند
- در طول ماه اول از غذاهای سبک استفاده کنید.
- آرام غذا میل کنید، استفاده از لقمههای کوچک و جویدن کامل لقمه ضروری است.
- در طول غذا مایعات ننوشید ولی در طول روز تقریبا 10 لیوان آب مصرف کنید. همیشه یک ساعت بین غذا و نوشیدنی فاصله بگذارید.
- از مایعات گازدار پرهیز نمایید.
- از نوشیدن مشروبات الکلی، قهوه، نوشیدنیهای شکلاتی، آبمیوههای مصنوعی، نوشابهها و حتی نوع رژیمی آن بپرهیزید.
- وعدههای غذایی را به سه وعده اصلی تقسیم کنید و بین وعدههای غذایی چیزی نخورید.
- روزی یک بار گوشت، ماهی یا مرغ(بدون استخوان) مصرف نمایید.
- سبزیجات و میوه در تمام وعدهها مصرف شده و براساس فصل تا حد امکان انواع متنوع آن استفاده نمایید.
- بعد از میل نمودن غذا دراز نکشید.
- از مصرف غذاهای چرب مثل ماکارونی، پیتزا، سوسیس، کالباس، شیرنیجات بخصوص شیرنیهای خامهای و تر، شکلات، بستنی، گوشت پرچرب و سس مایونز پرهیز نمایید.
- از شیرینکنندههای رژیمی مثل کاندرال جهت شیرین کردن مایعات استفاده کنید.
- گوشت سفید(سینه مرغ یا ماهی) فیله شده یا آبپز ترجیح داده میشود.
- از لبنیات کم چرب استفاده شود.از نانهای رژیمی سبوسدار استفاده شود.
- به جای آبمیوه از خود میوه(به صورت متنوع) استفاده شود.
- مصرف روزانه دو عدد قرص مولتیویتامین(تا آخر دوره) ضروری است.
بیماران تحت مداوا با روش بالون گذاری در معده، به چه میزان میتوانند انتظار درمان داشته باشند؟
در این روش از راهکارهای درمانی افراد چاق بایستی بگوییم که معمولا چنانچه با رژیم غذایی همراه شود بین 15 تا 20 کیلوگرم کاهش وزن را در بیماران مداوا شده به این روش، خواهیم داشت. شایان ذکر است که این مقدار میانگین کاهش وزن میباشد و در بعضی موارد این مقدار به بالای 30 کیلوگرم نیز میرسد.